Scheefhuren

Huishoudens die jaarlijks meer dan 43 duizend euro verdienen, kunnen vanaf juli volgend jaar een extra huurverhoging van vijf procent tegemoet zien. Dat heeft de ministerraad vrijdag 8 juli op voorstel van minister Piet Hein Donner (Binnenlandse Zaken) besloten. Reden voor deze bedenkelijke overheidsbemoeienis: het zogeheten scheefhuren aanpakken. Met deze maatregel hoopt het kabinet dat scheefhuurders sneller zullen overstappen naar een duurdere huur- of koopwoning. Indirect geeft het kabinet zo een signaal af dat het “fout” is goedkoop te huren terwijl je je meer kunt veroorloven; boeten zullen die huurontduikers!

Ik schijn zo’n scheefhuurder te zijn, tenminste, als ik de berichtgeving in de media moet geloven. Als zzp’er – de afkorting staat voor Zelfstandige Zonder Personeel, maar de P staat ook geregeld voor Project – heb ik de laatste vijftien jaar een fluctuerend inkomen. Geregeld zit dat boven die door Donner verlangde inkomensgrens, soms er op, soms er onder. Voor dat zelfstandig ondernemerschap heb ik bewust gekozen, met als voornaamste motivatie dat ik grotendeels zelf verantwoordelijk wil zijn voor de indeling van mijn tijd en leven. Die vrijheid heeft ook een keerzijde. Zelfstandig ondernemers krijgen bijvoorbeeld minder makkelijk een hypotheek dan werknemers met een vaste aanstelling. Nu heeft het kopen van een huis voor mij nooit de hoogste prioriteit in het leven gehad. De huizenprijzen in Nederland zijn belachelijk hoog; ik koop liever iets in het buitenland, Europa is toch niet voor niets één?

In mijn afstudeerjaar kreeg ik via een woningbouwvereniging een driekamerwoning aangeboden. Daar woon ik nog altijd. Ik heb er mijn onderneming opgebouwd, heb er lief en leed gedeeld. De huur is inderdaad niet hoog – tel er trouwens de huur van mijn externe kantoorruimte bij op, en ik woon al aanzienlijk minder scheef. Ondanks milde spot van vrienden met koopwoningen ben ik gehecht aan mijn studentikoze behuizing. Ik hoef niet zo nodig groter (en dus duurder) te wonen. Het leven is een stuk aangenamer als je tevreden bent met wat je hebt in plaats van ontevreden met wat je niet hebt. Waarom zou de overheid zich daar mee willen bemoeien?

Naast persoonlijke overwegingen zijn het vooral praktische motieven waarom ik inmiddels al een kleine twintig jaar niet ben verkast. Als zelfstandig ondernemer neem ik al risico’s genoeg. Dat ik mij niet maandelijks zorgen hoef te maken of ik mijn hypotheek wel kan ophoesten, geeft mij de nodige rust om mijn nering, die af en toe scheef staat als de Toren van Pisa, overeind te houden. Ook geeft mijn lage huur me ruimte een buffer op te bouwen – voor als ik eens ziek ben, er weer een kredietcrisis uitbreekt, de projecten uit blijven, om over mijn pensioen maar te zwijgen; als zelfstandige dien je daar immers allemaal zelf zorg voor te dragen.

Scheefhuren is een uiterst ambigue term. Veel “scheefhuurders” zullen hun eigen redenen hebben waarom ze nog altijd wonen waar ze wonen. Een kabinet dat nota bene zegt de overheidsbemoeienis te willen beperken zou zich eerst eens flexibel moeten bezinnen op individuele gevallen in plaats van een algemene maatregel in te voeren louter op basis van een starre inkomensgrens. Ik begrijp best dat het kabinet geld nodig heeft, maar zal de aanpak van dat zogenaamde scheefhuren nu echt zo veel opleveren? En laten we wel wezen: wat is een hypotheek anders dan het stimuleren van scheefkopen? Lost afschaffing van de hypotheekrenteaftrek niet in een keer alle financiële problemen van dit kabinet op? Of zouden de poppen dan pas echt aan het dansen zijn?