9 oktober 2023 | door: Mike de Graeve
Als er krachten zijn die een club gijzelen, en in bredere zin ook een samenleving, is het tijd voor ondubbelzinnige actie. Sommige harde supporterskernen, verzamelplekken voor vandalen, raddraaiers en andere onruststokers, zijn inmiddels uitgegroeid tot criminele organisaties die clubs en samenleving terroriseren. Verbiedt ze dus, net als is gedaan met bepaalde motorclubs en denk na over alternatieven voor deze groep.
Als wedstrijden in een stadion meermalen bewust ontregeld worden door gevaarlijke acties van supporters die claimen fan te zijn, dan is consistent en eenduidig ingrijpen geboden. En dan niet stilleggen vanwege een gotspe zoals het gooien van plastic bekertjes zoals afgelopen weekend ook weer bij de wedstrijd NEC-Vitesse; die bekertjes kunnen immers net zo goed op het veld gewaaid zijn.
Met vuurwerk of echt gevaarlijke voorwerpen, en ook met kwetsende spreekkoren, wordt het evenwel een heel ander verhaal. Kennis uit de psychologie, en dan met name de ‘wetten’ van Burrhus Skinner over operant conditioneren, kan dan uitkomst bieden. Die wetten staan nog altijd fier overeind: gedragspatronen worden aangeleerd en in stand gehouden door hun gevolgen: positief ervaren gevolgen versterken het gedrag, negatief ervaren gevolgen verzwakken het.
De KNVB lijkt van die inzichten weinig begrepen te hebben. ‘Ik vind het heel gevaarlijk om de maatregelen nu aan te passen, omdat ze wel degelijk effect hebben sinds ze zijn ingevoerd,’ zei directeur betaald voetbal Marianne van Leeuwen zeer onlangs tijdens een congres in Zeist. Er zouden ‘maar’ vijf wedstrijden zijn gestaakt en er werd nauwelijks nog met plastic bekertjes gegooid.
Van Leeuwen doet waar wel meer bestuurders en politici tegenwoordig last van hebben: de situatie rooskleuriger voorstellen dan de werkelijkheid. Volgens de site voetbalflitsen.nl kent dit seizoen juist een recordaantal stilgelegde wedstrijden: liefst 23 keer werd een duel tijdelijk of zelfs definitief gestaakt. Bovendien gaat Van Leeuwen gemakshalve voorbij aan de totale maatschappelijke schade die harde supporterskernen aanbrengen – denk bijvoorbeeld aan het aantal geuite bedreigingen en de inzet van en kosten voor politie en ME om de veiligheid in en rond stadions te bewaken.
De huidige regels geven ordeverstoorders veel te veel ruimte en zullen crimineel gedrag in stand blijven houden zolang dat niet afdoende wordt bestraft. We stellen daarom het volgende voor. Een keer vuurwerk of een gevaarlijk voorwerp op het veld of racistische of anderszins kwetsende spreekkoren: wedstrijd stil leggen. Twee keer: wedstrijd staken, betreffende club verliest reglementair met 3-0. Gebeurt dit een volgende wedstrijd weer, dan degradeert een club automatisch naar de eerste divisie. Ajax of geen Ajax.
Het polderen en pappen en nathouden heeft nu lang genoeg geduurd. Er zijn inmiddels veel te veel goedwillende supporters waaronder ouders met kinderen getuige geweest hoe ‘supporters’ onze beschaving een nederlaag toebrengen. Laat als overheid en club zien dat je niet buigt voor terreur en verzin tevens alternatieven voor fanatieke ‘fans’. Want straffen alleen helpt niet, je moet de desbetreffende groep gedragsalternatieven bieden vanuit preventie-oogpunt. Als een teruggezette club dan werkelijk spirit heeft, met spelers en bestuurders met hart voor de club, komt die er zo weer bovenop. Snoeien doet groeien.
Geschreven met Wim Bloemers. Een iets ingekorte versie is als opiniestuk te lezen in Het Parool: